اخیراً رئیس جمهور در بخشنامه‌ای به دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان صداوسیما و شورای عالی فضای مجازی ماده واحده مصوبه ۱۴ آذر ۱۴۰۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص انتخاب اعضای این شورا در کمیته تدوین سیاست ها و ضوابط حاکم بر صوت و تصویر فراگیر و شبکه نمایش خانگی را ابلاغ کرد.
هر چند که این اقدام نه در این دولت، بلکه باید سال ها پیش اتفاق می افتاد و با توجه به فعالیت گسترده شبکه نمایش خانگی و صوت و تصویر فراگیر، حتی همین الآن هم دیر شده است. در هر صورت این اقدام رئیس جمهور، در جای خود قابل تقدیر است.
جزیره ای برای انواع هنجارشکنی ها
وجود فیلم های با محتوای نامناسب برای خانواده ها، وجود شوخی ها و رفتارهای جنسی و غیر عفیفانه (چه در قالب فیلم ها و چه در قالب برنامه های گفتگو محور و …) ، ترویج روابط نامشروع، ترویج رقص، وجود تبلیغات نامناسب، ترویج دخانیات، افراط در نشان دادن خشونت، ، قبح زدایی از برخی رفتارهای خلاف شئون اسلامی، بخش هایی هستند که در حقیقت، شبکه نمایش خانگی و به طور کلی صوت و تصویر فراگیر را درگیر کرده است.
جذب به هر قیمتی؟!
بدون شک، جذب مخاطب چه در شبکه نمایش خانگی و صوت و تصویر فراگیر و چه در غیر آن، حائز اهمیت است؛ اما قرار نیست ما به هر قیمتی جذب مخاطب داشته باشیم. نمی توان گفت مردم پای ماهواره ننشینند، بعد از طرف دیگر، برخی از آسیب های فرهنگی و اجتماعی شبکه های فاسد و مبتذل ماهواره ای را در شکل و شمایلی دیگر و یا به صورت موریانه ای، به خورد مردم داد! این در واقع، جذب نیست، بلکه دفع است.
در هر صورت، خط قرمزهای دینی، عرفی و قانونی جامعه ایران همواره باید در حوزه صوت و تصویر فراگیر و شبکه نمایش خانگی رعایت شود.
از برخی محتوای شبکه نمایش خانگی به خوبی بر می آید که برخی افراد فعال در حوزه فیلمسازی قصد دارند با شکستن حریم ها و خط قرمزها به نوعی جلب توجه کنند و به زعم خود با این کارها و حاشیه هایی که ایجاد می شود، به چشم بیایند. در اینجا فقط قانون است که می تواند جلودار این افراد شود. برخورد ها هم باید بازدارنده باشد. یعنی فکر هنجارشکنی را از سر سازندگان بیرون کند.
ضرورت حذف استانداردهای دوگانه
هر چند که در هر صورت، فضای صوت و تصویر فراگیر و شبکه نمایش خانگی، تفاوت هایی با صدا و سیما دارد، اما در مورد رعایت ارزش های دینی و اخلاقی و یا برخی مسائل دیگر، نمی توان استاندارد دوگانه اعمال کرد. برای مثال، وقتی قرار است در صدا و سیما در مورد حجاب بازیگران، خط قرمزهایی إعمال شود، این تصمیم با تکیه بر گزاره های دینی و با تکیه بر برخی مصالح است.
اینگونه هم نیست که عدم رعایت حجاب و عفاف، فقط در صدا و سیما مضر باشد، بلکه به طور کلی با توجه به امکانات امروزی (از جمله فضای مجازی) و قدرت فزاینده توزیع و نشر ناهنجاری ها و … هر نوع عدم رعایت حجاب و عفاف در هر جایی اثرات منفی و آسیب ها را به همراه دارد.
این موضوع فقط منحصر به حجاب نیست، بلکه مقصود این است که حد و مرزهای شرعی و قانونی، در هر جایی – چه در صدا و سیما، چه در سینما، چه در نمایش خانگی و چه در کف خیابان – باید رعایت شوند. اساساً این حد و مرزها برای این است که رعایت شوند، نه اینکه در یک جا رعایت شوند و در یک جا رعایت نشوند!
همچنین با وجود شبکه نمایش خانگی، برخی بازیگران و فیلمسازان ممکن است اقدامات خرابکارانه سیاسی و یا ضد فرهنگی انجام دهند و با خود بگویند که اگر صدا و سینما ما را راه ندادند، شبکه نمایش خانگی که هست!
در اینجا باید توجه شود که صدا و سیما، شبکه نمایش خانگی، سینما و تئاتر هر چند افتراقاتی دارند اما اگر بازیگر، کارگردان یا هر هنرمند دیگری قرار است ممنوع الکار شود، باید در همه این موارد ممنوع الکار شود. چون هدف این است که دیده نشود و برای دیگران درس عبرت باشد. در هر صورت، نمی توان برای مثال، او را از صدا و سیما محروم کرد اما جا برای کار در شبکه نمایش خانگی داشته باشد! اگر کسی ممنوع الکار می شود یعنی اینکه در حال حاضر صلاحیت انجام کار هنری و فرهنگی در جمهوری اسلامی ندارد.
تافته جدا بافته نداریم
خلاصه اینکه، حوزه صوت و تصویر فراگیر و شبکه نمایش خانگی، تافته جدا بافته نیست. متأسفانه نحوه فعالیت این حوزه به گونه ای بوده که برخی افراد گمان کرده اند که در درون جمهوری اسلامی یک فضای آزاد به اصطلاح هنری برای قبح زدایی از برخی هنجارها و عادی سازی برخی ناهنجاری ها به وجود آمده است. این گزاره غلط باید با سیاستگذاری صحیح، وضع قوانین لازم، استفاده از قوانین فعلی و همچنین نظارت همه جانبه، از ذهن این افراد بیرون رود.
